อธิบายระบบรถไฟใต้ดินของโตเกียว (มีแผนที่ประกอบ)

เครือข่ายรถไฟใต้ดินของโตเกียว

ญี่ปุ่นมีชื่อเสียงในเรื่องเครือข่ายทางรถไฟที่ครอบคลุมและมีประสิทธิภาพ รถไฟใต้ดินเองก็ไม่ใช่ข้อยกเว้นเช่นกัน เส้นทางรถไฟใต้ดินของโตเกียวมีมากกว่า 280 สถานี และครอบคลุมทั่วทุกพื้นที่ในโตเกียว จึงสามารถเดินทางได้อย่างรวดเร็วและง่ายดายไม่ว่าจะไปที่ไหน แผนที่เส้นทางรถไฟใต้ดินที่ใช้สีจำแนกสายรถไฟได้อย่างเข้าใจง่ายคือคู่มือท่องเที่ยวอันแสนสะดวก และเพราะมีป้ายหลายภาษาทั้งในสถานีและรถไฟ จึงสามารถใช้บริการรถไฟใต้ดินได้อย่างง่ายดายในแบบที่ไม่เคยมีมาก่อน รถไฟโตเกียวเมโทรและโทเอทรานสปอร์ตเทชั่น มีตั๋วลดราคาหลากหลายแบบให้เลือก จึงสามารถประหยัดเงินได้ในกรณีที่ใช้บริการรถไฟใต้ดินหลายครั้งใน 1 วัน หรือไม่ก็คงจะดีเช่นกันหากมี IC Card แบบเติมเงินได้ แล้วใช้เข้าออกช่องตรวจตั๋ว รวมถึงเติมเงินในตอนเปลี่ยนรถไฟเหมือนคนท้องถิ่น

(PDF:1,569KB)

รถไฟโตเกียวเมโทร

รถไฟโตเกียวเมโทรคือบริษัทดำเนินการรถไฟใต้ดินที่ใหญ่ที่สุดในบรรดารถไฟใต้ดินทั้งหมด โดยเป็นเจ้าของเส้นทางรถไฟ 9 เส้นทาง ระหว่างสถานี 180 สถานีและครอบคลุมรางรถไฟยาวถึง 195 กิโลเมตร รถไฟโตเกียวเมโทรมีผู้โดยสารใช้บริการเฉลี่ย 5.95 ล้านคนต่อวัน (ข้อมูล ณ เดือนมีนาคมปี 2023) ถือเป็นวิธีเดินทางที่มีความสำคัญสำหรับการเดินทางในเมืองหลวงตั้งแต่จากชานเมืองแถบตะวันตกเฉียงเหนือของโตเกียวข้ามแม่น้ำซูมิดะไปจนถึงย่านแถบตะวันออก และเนื่องจากมีหลายเส้นทางเชื่อมต่อโดยตรงกับทางรถไฟอื่น จึงไม่จำเป็นต้องขึ้นลงรถไฟทุกครั้งในการเปลี่ยนสายรถไฟ

รถไฟสายโทเอ

บริษัทรถไฟใต้ดินหลักอีกแห่งหนึ่งคือโทเอทรานสปอร์ตเทชั่น โดยมีรถไฟ 4 สายคือสายอาซากุสะ สายมิตะ สายชินจูกุ และสายโอเอโดะ ครอบคลุม 106 สถานี ในปี 2018 มีผู้ใช้บริการเฉลี่ย 2.82 ล้านคนต่อวัน ถือเป็นเครือข่ายเขตมหานครขนาดใหญ่ที่มีความสำคัญอีกเครือข่ายหนึ่ง เส้นทางรถไฟสายโอเอโดะถูกสร้างในรูปแบบวนรอบพื้นที่เมืองหลวง ส่วนสายอาซากุสะเชื่อมต่อโดยตรงกับสายรถไฟอื่น และสามารถไปถึงสนามบินนาริตะและสนามบินฮาเนดะได้

เส้นทางรถไฟอื่น

เส้นทางรถไฟของบริษัทรถไฟมากมายให้บริการรถไฟในทุกพื้นที่ของโตเกียว โดยจำเป็นจะต้องซื้อตั๋วเฉพาะจากเครื่องจำหน่ายตั๋วที่ตั้งอยู่ใกล้ๆ ช่องตรวจตั๋วของแต่ละบริษัทรถไฟ รถไฟสายเคโอมุ่งหน้าไปยังเส้นทางเดินเขาของภูเขาทาคาโอะที่อยู่ฝั่งตะวันตก และเชื่อมต่อโดยตรงกับรถไฟโทเอสายชินจูกุ
 สำหรับสายโอดะคิวนั้นเชื่อมไปถึงฮาโกเนะ เมืองอนเซ็นที่ตั้งอยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงใต้ รวมถึงเชื่อมต่อกับรถไฟใต้ดินสายจิโยดะอย่างสะดวกสบายด้วย

ตั๋วรถไฟใต้ดินของโตเกียว

การขึ้นรถไฟใต้ดินของโตเกียวมีอยู่หลากหลายวิธี โดยสามารถซื้อตั๋วเที่ยวเดียวจากเครื่องจำหน่ายตั๋วที่รองรับหลายภาษาซึ่งตั้งอยู่ในทุกสถานี หรือจะใช้ IC Card แบบเติมเงินในการเข้าออกช่องตรวจตั๋วก็ได้ด้วยเช่นกัน นอกจากนี้ รถไฟโตเกียวเมโทรและโทเอทรานสปอร์ตเทชั่นยังร่วมมือกันให้บริการตั๋วรถไฟใต้ดินร่วมสำหรับนักท่องเที่ยว ซึ่งนอกจากจะประหยัดเงินแล้วก็ยังสะดวกมากด้วย อนึ่ง เนื่องจากรถไฟใต้ดินของโตเกียวไม่ได้ดำเนินการโดย JR (Japan Rail) จึงใช้ตั๋วของ JR ไม่ได้ ขอให้ระวังในจุดนี้ด้วย

ตั๋วขึ้นรถไฟใต้ดินแบบไม่จำกัดเที่ยว 1-3 วันของโตเกียว

ถ้ามีกำหนดการใช้บริการรถไฟใต้ดินหลายครั้งในช่วงหลายวัน ขอแนะนำให้ซื้อตั๋วที่ขึ้นรถไฟใต้ดินได้ทุกสายแบบไม่จำกัดเที่ยวสำหรับนักท่องเที่ยวซึ่งมีให้เลือก 3 แบบคือ แบบ 24 ชั่วโมง แบบ 48 ชั่วโมง และแบบ 72 ชั่วโมง โดยนอกจากช่องจำหน่ายตั๋วของรถไฟโตเกียวเมโทรและจุดบริการข้อมูลการท่องเที่ยวที่ตั้งอยู่ในสถานีรถไฟใต้ดินหลายแห่งแล้ว ก็ยังซื้อจากร้านค้าปลีกเครื่องใช้ไฟฟ้าขนาดใหญ่ เช่น BicCamera และจุดบริการข้อมูลการท่องเที่ยวที่อยู่ในแต่ละท้องที่ของโตเกียวได้ด้วย และในการซื้อจำเป็นต้องโชว์พาสปอร์ตเพื่อแสดงให้เห็นว่าเป็นนักท่องเที่ยวจากต่างประเทศ

ตั๋วรถไฟใต้ดินทั่วไป

ตั๋วเที่ยวเดียวทั่วไปสามารถซื้อได้จากเครื่องจำหน่ายตั๋วที่รองรับหลายภาษาซึ่งตั้งอยู่ในทุกสถานีของรถไฟใต้ดิน สำหรับค่าโดยสารจะกำหนดจากระยะการเดินทาง ไม่ได้กำหนดจากสถานีหรือเส้นทางที่ใช้บริการ เนื่องจากรถไฟโตเกียวเมโทรและโทเอทรานสปอร์ตเทชั่นเป็นคนละบริษัทกัน ตั๋วจึงแตกต่างกันไป
ตั๋วของรถไฟโตเกียวเมโทรจะเริ่มตั้งแต่ 180 เยน - 330 เยน โดยคิดตามระยะการเดินทาง ส่วนค่าโดยสารของโทเอทรานสปอร์ตเทชั่นจะราคาสูงกว่าเล็กน้อย คืออยู่ในช่วง 180 เยน - 430 เยน
สำหรับการเข้าไปในรถไฟใต้ดิน ให้สอดตั๋วเข้าไปในช่องตรวจตั๋วที่มีช่องเสียบสีเหลืองและให้รับตั๋วที่จะออกมาจากฝั่งตรงข้ามในตอนที่เดินผ่านเข้าไป เนื่องจากจำเป็นต้องใช้ตอนออกจากช่องตรวจตั๋วของสถานีที่ลงรถ ระหว่างการเดินทางจึงควรเก็บตั๋วเอาไว้ให้ดี

IC Card ที่ใช้กับรถไฟใต้ดินได้

ในโตเกียว มี IC Card แบบเติมเงินหลักๆ อยู่ 2 ประเภท คือ Suica กับ PASMO สิ่งเดียวที่ต่างกันคือบริษัทที่ออกบัตรและการออกแบบ บัตรนี้ซื้อได้จากเครื่องจำหน่ายตั๋วที่สถานีโดยจ่ายเงินมัดจำ (Deposit) ซึ่งสามารถขอคืนภายหลังได้ 500 เยน และจากตู้นั้นยังสามารถเติมเงินด้วยการใส่เงินเพิ่มได้ด้วย
การใช้บัตรนี้ เพียงแค่แตะบัตรกับช่องตรวจตั๋วอัตโนมัติก็จะเข้าออกได้ จึงสามารถเดินทางได้อย่างราบรื่นมาก ยิ่งไปกว่านั้นยังสามารถใช้กับที่อื่นนอกเหนือจากสถานีได้ด้วย เช่น ใช้ชำระเงินค่าสินค้าที่ตู้จำหน่ายสินค้าอัตโนมัติและร้านสะดวกซื้อ เรียกได้ว่าสะดวกมาก
สามารถใช้โมบาย IC Card กับสมาร์ทโฟน เพียงดาวน์โหลดและติดตั้งแอป Suica หรือแอป PASMO บนมือถือ ก็สามารถผ่านประตูตรวจตั๋วด้วยมือถือได้โดยไม่ต้องใช้บัตร และสามารถเติมเงินในบัตรด้วยสมาร์ทโฟนได้

เคล็ดลับเพื่อการเดินทางที่ราบรื่น

• ขึ้นรถโดยเข้าแถวในจุดที่กำหนดไว้ และควรรอให้ผู้โดยสารคนอื่นลงก่อนจึงค่อยขึ้นรถ
• โดยทั่วไปการดื่มและรับประทานภายในรถไฟจะเป็นที่รังเกียจ รวมถึงการคุยโทรศัพท์มือถือด้วยเช่นกัน
• ควรคำนึงถึงพื้นที่ของตัวเอง หากมีกระเป๋าสะพายหลังใบใหญ่ ขอแนะนำให้เปลี่ยนด้านโดยหันกระเป๋ามาถือไว้ข้างหน้าหรือวางไว้ระหว่างเท้าของตัวเอง
• กรณีที่ออกไปข้างนอกในตอนดึก เนื่องจากรถไฟขบวนสุดท้ายไปยังสถานที่ที่จะกลับไป อาจอยู่ในช่วง 23:30 น. - 00:30 น. ของวันถัดไป จึงควรระมัดระวังด้วย และรถไฟขบวนแรกของเช้าวันถัดไปคือประมาณ 05:00 น.
• ภายในรถไฟมีการจัดเตรียมที่นั่งสำรองพิเศษเพื่อให้สิทธิสตรีมีครรภ์ ผู้สูงอายุ และผู้พิการ ได้นั่งก่อนเอาไว้

วิธีขึ้นรถไฟ/รถไฟใต้ดิน/รถบัส

ดาวน์โหลดแอปพลิเคชันรถไฟใต้ดิน

เพื่อการเดินทางที่ราบรื่นยิ่งขึ้น ขอแนะนำให้โหลดแอปพลิเคชันของรถไฟโตเกียวเมโทร Japan Travel – การนำทางสำหรับชาวต่างชาติที่มาเยือนญี่ปุ่น (Navitime) เป็นแอปพลิเคชันครบวงจรที่เตรียมข้อมูลทุกอย่างเอาไว้ตั้งแต่สถานที่รับประทานอาหารไปจนถึงสถานที่ท่องเที่ยว เมื่อค้นหาสถานที่ที่สนใจจากบนแผนที่ แอปพลิเคชันก็จะแสดงวิธีการเดินทางไปยังสถานที่นั้นให้ รวมถึงมีฟังก์ชันแนะนำตั๋วที่จำเป็นสำหรับเส้นทางนั้นโดยอัตโนมัติ ในกรณีที่มีตั๋วอยู่แล้ว พอกรอกข้อมูลนั้นลงไป แอปพลิเคชันก็จะแสดงเส้นทางอื่นโดยอ้างอิงตามข้อมูลนั้นและปรับเปลี่ยนค่าโดยสารให้ อีกทั้งยังแนะนำเว็บไซต์ที่สามารถซื้อตั๋วสถานที่ยอดนิยมในโตเกียวให้ด้วย

มาตรวจสอบเวลาทำการของรถไฟใต้ดินกัน

โดยทั่วไปรถไฟจะให้บริการตั้งแต่ 05:00 น. – 24:00 น. ควรตรวจสอบเส้นทางที่จะใช้บริการด้วยแอปพลิเคชัน Japan Travel – การนำทางสำหรับชาวต่างชาติที่มาเยือนญี่ปุ่น (Navitime) หรือตรวจสอบทางอินเทอร์เน็ต

แนะนำให้หลีกเลี่ยงชั่วโมงเร่งด่วน

สำหรับเรื่องเกี่ยวกับโอชิยะมืออาชีพ (pushers) นั้น อาจจะเคยได้ยินหรือเคยเห็นคลิปกันมาบ้างแล้ว โดยพวกเขาคือเจ้าหน้าที่สถานีสวมถุงมือสีขาวที่ได้รับภารกิจดันผู้โดยสารให้เข้าไปในรถไฟซึ่งมีคนอยู่อย่างแออัด พวกเขาจะตรวจสอบว่าประตูปิดแล้วหรือยัง และคอยระมัดระวังเพื่อให้ทุกอย่างดำเนินไปตามเวลาที่กำหนด ยินดีต้อนรับสู่ชั่วโมงเร่งด่วนของโตเกียว โดยเวลานั้นจะตรงกับช่วง 07:30 น. - 09:30 น. และ 17:30 น. - 19:30 น. แต่ในช่วงเช้าจะมีคนอัดแน่นมากเป็นพิเศษ หากไม่ชอบฝูงชนหรือมีสัมภาระขนาดใหญ่ ควรหลีกเลี่ยงช่วงเวลาเร่งด่วนนี้ดีกว่า

มาใช้ Wi-Fi ฟรีของรถไฟโตเกียวเมโทรกัน

มาวางแผนว่าต่อไปจะไปรับประทานอาหารอร่อยๆ ที่ไหน หรือไม่ก็ส่งรูปถ่ายไปให้เพื่อนๆ ที่ประเทศได้อิจฉากัน รถไฟโตเกียวเมโทรและโทเอทรานสปอร์ตเทชั่นมีบริการ Wi-Fi ฟรีอยู่หลายสถานี